Επιλέξτε έναν κοντινό σας εξυπηρετητή: Αυστρία Αυστραλία Βουλγαρία Βραζιλία Γαλλία Γερμανία Δανία Ην. Βασίλειο Ην. Πολιτείες Ιαπωνία Ινδονησία Ισπανία Ιταλία Κίνα Νότια Αφρική Ολλανδία Ουκρανία Ρωσία Χονκ Κονκ

Τι σημαίνει Ελεύθερο; ή Τι εννοείτε με τον όρο ελεύθερο Λογισμικό;

Σημείωση: Τον Φεβρουάριο του 1998 μια ομάδα θέλησε να αντικαταστήσει τον όρο "Free Software" με το "Open Source Software". Όπως θα καταλάβετε στη συνέχεια του κειμένου αυτού και οι δύο όροι ουσιαστικά αναφέρονται στο ίδιο αντικείμενο.

Πολλοί άνθρωποι νεοεισερχόμενοι στο χώρο του ελεύθερου λογισμικού μπερδεύονται με την λέξη "ελεύθερο" γιατί ή λέξη ως όρος "ελεύθερο λογισμικό" δεν εκφράζει αυτό που νομίζουν. Για αυτούς το "ελεύθερο" σημαίνει "δωρεάν". Ένα Αγγλικό λεξικό περιέχει σχεδόν είκοσι διαφορετικές έννοιες για την λέξη "ελεύθερο". Μονο μια απο αυτές ΄σημαίνει "δωρεάν". Οι υπόλοιπες αναφέρονται στην ελευθερία και στην έλλειψη περιορισμών. Όταν μιλάμε για Ελεύθερο Λογισμικό εννοούμε ελεύθερο και όχι χρήματα.

Το λογισμικό που απλά δεν πληρώνεις για να το αποκτήσεις, μόνο ελεύθερο δεν είναι. Μπορεί να σας απαγορέψει την διακίνησή του, και σίγουρα δεν μπορείτε να το βελτιώσετε. Το λογισμικό που προσφέρεται χωρίς χρήματα είναι συνήθως ένα όπλο που χρησιμοποιείται για να προωθήσει κάποιο σχετικό προΐόν ή για να οδηγήσει έναν μικρότερο ανταγωνιστή εκτός δουλειάς και φυσικά δεν υπάρχει καμμία εγγύηση ότι θα παραμείνει δωρεάν.

Το ελεύθερο λογισμικό είναι πάντα ελεύθερο. Ότι διατίθεται χωρίς πνευματικά δικαιώματα (public domain) μπορεί να αρπαχτεί και να ενσωματωθεί σε προγράμματα κλειστής αρχιτεκτονικής. Στη συνέχεια όποιες βελτιώσεις γίνουν δεν είναι "ελεύθερες". Για να παραμείνει λοιπόν ελεύθερο ένα λογισμικό θα πρέπει να είναι κατοχυρωμένο και να συνοδεύεται απο άδεια.

Για τους αμύητους ένα λογισμικό ή είναι δωρεάν ή δεν είναι. Η πραγματικότητα είναι συνήθως πιο πολύπλοκη. Για να την καταλάβουμε καλύτερα θα κάνουμε μια μικρή περιπλάνηση στον χώρο των αδειών χρήσης λογισμικού.

Η έκφραση "πνευματικά δικαιώματα" (Copyrights) είναι το μέσον προστασίας της εργασίας οποιουδήποτε δημιουργού. Σε πολλές χώρες το λογισμικό που γράφετε προστατεύεται αυτόματα. Η άδεια χρήσης είναι οι κανόνες, υπο τους οποίους ο συγγραφέας, επιτρέπει τη χρήση της δημιουργίας του απο άλλους, με όρους που ο ίδιος καθορίζει. Εξαρτάται απο τον συγγραφέα αν θα συμπεριλάβει άδεια χρήσης όπου θα καθορίζεται με ποιους όρους θα χρησιμοποιηθεί το λογισμικό του. Για περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα αυτό δείτε τη σελίδα http://lcweb.loc.gov/copyright/.

Βεβαίως για κάθε περίπτωση απαιτούνται διαφορετικές "άδειες". Οι εταιρείες παραγωγής λογισμικού για να προστατεύσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία διαθέτουν μόνο τον μεταγλωττισμένο κώδικα (που δεν διαβάζεται από ανθρώπους) και βάζουν πολλούς περιορισμούς στη χρήση του λογισμικού. Αντίθετα, οι συγγραφείς ελεύθερου λογισμικού, γενικά, αναζητούν κάποιο συνδυασμό των εξής παρακάτω:

• Δεν επιτρέπουν την χρήση του κώδικα τους σε λογισμικό που είναι ιδιωτικής εκμετάλλευσης (proprietary software). Απο τη στιγμή που παραχωρούν το κώδικά τους, για να τον χρησιμοποιήσουν όλοι, δεν θέλουν να δουν άλλους να κλέβουν το λογισμικό τους. Σε αυτή την περίπτωση η χρήση του κώδικα προσφέρεται ως παρακαταθήκη (δείγμα εμπιστοσύνης): μπορείς να το χρησιμοποιήσεις εφόσον συμμετέχεις με τους ίδιους όρους.
• Προστατεύουν την ταυτότητα του προσώπου που εκπόνησε τον κώδικά. Οι άνθρωποι αισθάνονται μεγάλη περηφάνεια για τη δουλειά τους και δεν θέλουν να δουν κάποιον άλλον να έρχεται και να ισχυρίζεται ότι την έκανε αυτός.
• Διανομή του πηγαίου κώδικα. Ένα απο τα προβλήματα με την πλειονότητα του ιδιωτικής εκμετάλλευσης λογισμικού είναι ότι δεν μπορείς να διορθώσεις προβλήματα ή να το παραμετροποιήσεις αφού ο πηγαίος κώδικας δεν είναι διαθέσιμος. Επίσης η εταιρεία μπορεί να αποφασίσει να σταματήσει να υποστηρίζει το μηχάνημα που χρησιμοποιείς. Πολλές ελεύθερες άδειες επιβάλουν τη διανομή του πηγαίου κώδικα. Αυτό προστατεύει τον χρήστη επιτρέποντάς του να παραμετροποιεί το λογισμικό ,εφόσον μπορεί, σύμφωνα με τις δικές του ανάγκες. Το σκεπτικό αυτό έχει και άλλες επεκτάσεις που θα συζητηθούν αργότερα.
• Αναγκάζοντάς οποιαδήποτε εργασία που περιέχει μέρος της δικής τους να χρησιμοποιήσει την ίδια "άδεια" ( αυτές οι εργασίες στις συζητήσεις για τα πνευματικά δικαιώματα λέγονται "Απορρέουσες εργασίες").

Πολλοί άνθρωποι γράφουν τις δικές τους "άδειες". Αυτό είναι παρακινδυνευμένο γιατί γράφοντας μία άδεια σύμφωνα με τους όρους που εσύ θέλεις, ενδέχεται να μην λάβεις υπόψη σου ευαίσθητα θέματα. Συχνά το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται είναι ή διφορούμενο ή οι άνθρωποι δημιουργούν όρους που αντικρούονται μεταξύ τους. Το να γράψεις μια άδεια που να μπορεί να έχει υπόσταση σε περίπτωση δίκης είναι ακόμα πιο δύσκολο. Ευτυχώς υπάρχουν έτοιμες γραμμένες άδειες και μάλλον κάποια απο αυτές θα καλύπτει τις δικές σας ανάγκες.

Τρείς από τις πιο ευρέως διαδεδομένες άδειες είναι οι εξής:

• Η GNU General Public License (GPL). Μερικές ιδιαίτερες πληροφορίες στις άδειες για το λογισμικό και ένα αντίγραφο της άδειας μπορείτε να βρείτε στις ιστοσελίδες του GNU. Αυτή είναι η πιο κοινή δωρεάν προς χρήση, άδεια παγκοσμίως.
• Η Artistic License.
• Και η BSD style license.

Μερικά χαρακτηριστικά που είναι κοινά σε αυτές τις άδειες:

• Μπορείς να εγκαταστήσεις το λογισμικό σε όσα μηχανήματα θέλεις.
• Δεν υπάρχει περιορισμός στον ταυτόχρονο αριθμό των χρηστών του λογισμικού.
• Μπορείς να κάνεις όσα αντίγραφα του λογισμικού θέλεις και να τα μοιράσεις σε όποιους θέλεις (ελεύθερη ή ανοικτή αναδιανομή).
• Δεν υπάρχουν περιορισμοί στη τροποποίηση του λογισμικού (εκτός του να διατηρήσεις συγκεκριμένες παρατηρήσεις ανέπαφες).
• Δεν υπάρχουν περιορισμοί στη διανομή ή ακόμα και στην πώληση του λογισμικού.

Αυτό το τελευταίο σημείο, που επιτρέπει στο λογισμικό να πωληθεί φαίνεται να είναι ενάντια στην ιδέα του ελεύθερου λογισμικού. Είναι όμως ένα από τα δυνατά σημεία του. Αφού η άδεια επιτρέπει την ελεύθερη αναδιανομή, όταν ένας πάρει ένα αντίγραφο μία φορά, μπορεί να το διανείμει και σε άλλους. Μπορεί ακόμη και να προσπαθήσουν να το πουλήσουν. Πρακτικά δεν έχει ουσιαστικό κόστος η ηλεκτρονική αντιγραφή λογισμικού. Η προσφορά και η ζήτηση θα κρατήσουν το κόστος χαμηλά. Αν είναι βολικό, ένα μεγάλο κομμάτι λογισμικού ή ένα ολόκληρο πακέτο λογισμικού, να διανεμηθεί με κάποια μέσα πχ cd, ο πωλητής μπορεί να χρεώσει όσα χρήματα θέλει. Αν τα περιθώρια κέρδους είναι πολύ υψηλά, νέοι πωλητές θα εισέλθουν στην αγορά και ο ανταγωνισμός θα οδηγήσει σε πτώση των τιμών. Το αποτέλεσμα είναι να μπορείτε να αγοράσετε όλο το λογισμικό του Debian σε CD's για λίγα ευρώ.

Ενώ το ελεύθερο λογισμικό δεν είναι ακριβώς ελεύθερο περιορισμών (μόνο ότι είναι κοινής χρήσης είναι τελείως ελεύθερο) δίνει στον χρήστη την ευελιξία να κάνει ότι χρειάζεται για να γίνει η δουλειά. Ταυτόχρονα προστατεύονται τα δικαιώματα του συγγραφέα. Αυτό είναι ελευθερία.

Το Debian GNU/Linux είναι ισχυρός υποστηρικτής της διακίνησης του ελεύθερου λογισμικού. Επειδή για το λογισμικό χρησιμοποιούνται πολλά διαφορετικά είδη αδειών, αναπτύχθηκε >ένα πακέτο οδηγιών το επονομαζόμενο Debian Free Software Guidelines (DFSG), που προσδιορίζει τι ακριβώς σημαίνει ελεύθερο λογισμικό. Μόνο το λογισμικό που είναι σύμφωνο με τους όρους του DFSG επιτρέπεται στην κύρια διανομή του Debian.

Δείτε την σελίδα επικοινωνίας με το Debian για πληροφορίες επικοινωνίας μαζί μας.

Τελευταία τροποποίηση: Τετ, Νοεμ 18 11:19:57 UTC 2003
Πνευματικά δικαιώματα © 1997-2003 SPI; Δείτε τους όρους χρήσης
Debian is a registered trademark of Software in the Public Interest, Inc.